summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/doc/src/FAQ/FAQ_polish.html
blob: c7387c39de958434ecd064659d020a8e61e9869f (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
1350
1351
1352
1353
1354
1355
1356
1357
1358
1359
1360
1361
1362
1363
1364
1365
1366
1367
1368
1369
1370
1371
1372
1373
1374
1375
1376
1377
1378
1379
1380
1381
1382
1383
1384
1385
1386
1387
1388
1389
1390
1391
1392
1393
1394
1395
1396
1397
1398
1399
1400
1401
1402
1403
1404
1405
1406
1407
1408
1409
1410
1411
1412
1413
1414
1415
1416
1417
1418
1419
1420
1421
1422
1423
1424
1425
1426
1427
1428
1429
1430
1431
1432
1433
1434
1435
1436
1437
1438
1439
1440
1441
1442
1443
1444
1445
1446
1447
1448
1449
1450
1451
1452
1453
1454
1455
1456
1457
1458
1459
1460
1461
1462
1463
1464
1465
1466
1467
1468
1469
1470
1471
1472
1473
1474
1475
1476
1477
1478
1479
1480
1481
1482
1483
1484
1485
1486
1487
1488
1489
1490
1491
1492
1493
1494
1495
1496
1497
1498
1499
1500
1501
1502
1503
1504
1505
1506
1507
1508
1509
1510
1511
1512
1513
1514
1515
1516
1517
1518
1519
1520
1521
1522
1523
1524
1525
1526
1527
1528
1529
1530
1531
1532
1533
1534
1535
1536
1537
1538
1539
1540
1541
1542
1543
1544
1545
1546
1547
1548
1549
1550
1551
1552
1553
1554
1555
1556
1557
1558
1559
1560
1561
1562
1563
1564
1565
1566
1567
1568
1569
1570
1571
1572
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD html 4.01 transitional//EN">

<HTML>
  <!-- DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2//EN" -->
  <!-- HTML -->

  <HEAD>
    <META name="generator" content="HTML Tidy, see www.w3.org">
	 <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
    <TITLE>PostgreSQL FAQ</TITLE>
  </HEAD>

  <BODY bgcolor="#ffffff" text="#000000" link="#ff0000" vlink="#a00000"
  alink="#0000ff">

	<H1>Frequently Asked Questions (FAQ) o PostgreSQL</H1>

    <P>Ostatnia aktualizacja: Sobota Luty 7 22:16:21 EST 2004</P>

	 <P>Ostatnia aktualizacja t³umaczenia: Pi±tek Marzec 5 19:31:12 EST 2004</P>

    <P>Obecny maintainer: Bruce Momjian (<A href=
    "mailto:pgman@candle.pha.pa.us">pgman@candle.pha.pa.us</A>)<BR>
    </P>
    <P>T³umaczenie: Marcin Mazurek (<A href=
    "mailto:m.mazurek@netsync.pl">m.mazurek@netsync.pl</A>)<BR>
    </P>

    <P>Najbardziej aktualn± wersjê tego dokumentu mo¿na znale¼æ pod
	 adresem:
	 <A href=
    "http://www.Postgresql.org/docs/faqs/FAQ.html">http://www.PostgreSQL.org/docs/faqs/FAQ.html</A>.</P>

    <P>Odpowiedzi na pytania dotycz±ce konkretnych systemów operacyjnych
	 mo¿na znale¼æ pod adresem: 
	 <A href=
    "http://www.PostgreSQL.org/docs/index.html">http://www.PostgreSQL.org/docs/index.html</A>.</P>
    <HR>

    <H2 align="center">Pytania ogólne</H2>
    <A href="#1.1">1.1</A>) Co to jest PostgreSQL? Jak to wymawiaæ?<BR>
     <A href="#1.2">1.2</A>) Jak± licencj± chroniony jest PostgreSQL?<BR>
     <A href="#1.3">1.3</A>) Na jakich systemach Unixowych dzia³a
	  PostreSQL?<BR>
     <A href="#1.4">1.4</A>) Na jakich nie-Unixowych systemach dzia³a
	  PostgreSQL?<BR>
     <A href="#1.5">1.5</A>) Sk±d mogê ¶ci±gn±æ PostgreSQL?<BR>
     <A href="#1.6">1.6</A>) Gdzie mo¿na szukaæ wsparcia technicznego?<BR>
     <A href="#1.7">1.7</A>) Jaka jest ostatnia dostêpna wersja?<BR>
     <A href="#1.8">1.8</A>) Jaka dokumentacja jest dostêpna?<BR>
     <A href="#1.9">1.9</A>) Gdzie mogê znale¼æ informacjê o znanych
	  b³êdach czy brakuj±cych rozwi±zanich?<BR>
     <A href="#1.10">1.10</A>) Jak mogê siê nauczyæ <SMALL>SQL</SMALL>?<BR>
     <A href="#1.11">1.11</A>) Czy PostgreSQL ma rozwi±zany problem Y2K?<BR>
     <A href="#1.12">1.12</A>) Jak mogê siê przy³±czyæ do grupy osób
	  bezpo¶rednio pracuj±cych nad rozwojem PostgreSQL?<BR>
     <A href="#1.13">1.13</A>) Jak mogê zg³aszaæ b³êdy?<BR>
     <A href="#1.14">1.14</A>) Jak mo¿na porównaæ PostgreSQL w stosunku
	  do innych <SMALL>DBMS</SMALL>?<BR>
     <A href="#1.15">1.15</A>) W jaki sposób mogê wesprzeæ finansowo
    PostgreSQL?<BR>
    
	 <H2 align="center">Pytania u¿ytkowników</H2>
    <A href="#2.1">2.1</A>) Czy s± jakie¶ driwery <SMALL>ODBC</SMALL> dla
    PostgreSQL?<BR>
     <A href="#2.2">2.2</A>) Jakie istniej± narzêdzia pozwalaj±ce na dostêp do
	  PostgreSQL przez www?<BR>
     <A href="#2.3">2.3</A>) Czy istnieje jakie¶ GUI dla PostgreSQL?<BR>
     <A href="#2.4">2.4</A>) Za pomoc± jakich jêzyków programowania mo¿na
	  siê komunikowaæ z PostgreSQL?<BR>
     

    <H2 align="center">Pytania dotycz±ce administracji</H2>
    <A href="#3.1">3.1</A>) Jak mogê zainstalowaæ PostgreSQL w innej 
	 		lokalizacji ni¿ <I>/usr/local/pgsql</I>?<BR>
     <A href="#3.2">3.2</A>) Podczas startu <I>postmaster'a</I>,
	  otrzymujê komunikat:
    <I>Bad System Call</I> lub "core dumped". Dlaczego?<BR>
     <A href="#3.3">3.3</A>) Podczas startu <I>postmaster'a</I>, 
     otrzymujê komunikat o b³êdzie: <I>IpcMemoryCreate</I>. Dlaczego?<BR>
     <A href="#3.4">3.4</A>) Podczas startu <I>postmaster'a</I>,
     otrzymujê komunikat o b³êdzie: <I>IpcSemaphoreCreate</I>. Dlaczego?<BR>
     <A href="#3.5">3.5</A>) W jaki sposób mogê kontrolowaæ po³±czenia z
	  innych hostów?<BR>
     <A href="#3.6">3.6</A>) Jak powinienem skonfigurowaæ system baz
	  danych aby uzyskaæ lepsz± wydajno¶æ?<BR>
     <A href="#3.7">3.7</A>) Jakie s± mo¿liwo¶ci wyszukiwania b³êdów?<BR>
     <A href="#3.8">3.8</A>) Sk±d siê bierze komunikat: <I>"Sorry, too many
    clients"</I> podczas próby po³±czenia siê z baz± danych?<BR>
     <A href="#3.9">3.9</A>) Jakie pliki znajduj± siê w <I>pg_temp</I>?<BR>
     <A href="#3.10">3.10</A>) Dlaczego konieczne jest przy upgradzie
	  PostgreSQL korzystanie ze skryptów dump i restore?<BR>

    <H2 align="center">Pytania dotycz±ce u¿ytkowania</H2>
    <A href="#4.1">4.1</A>) Jaka jest ró¿nica pomiêdzy kursorami
	 binarnymi (binary cursors) i zwyk³ymi kursorami (normal cursors)?<BR>
     <A href="#4.2">4.2</A>) Jak mogê pobraæ za pomoc± <SMALL>SELECT</SMALL>
	  jedynie kilka pierwszych wyników zapytania?<BR>
     <A href="#4.3">4.3</A>) Jak mogê uzyskaæ listê wszystkich tabel czy
	  innych rzeczy pod <I>psql</I>?<BR>
     <A href="#4.4">4.4</A>) Jak usun±æ kolumnê z tabeli lub zmieniæ jej
	  typ?<BR>
     <A href="#4.5">4.5</A>) Jaki jest maksymalny rozmiar dla rzêdu,
	  tabeli i bazy danych?<BR>
     <A href="#4.6">4.6</A>) Jak du¿o miejsca w bazie danych jest
	  potrzebne aby przechowaæ dane ze zwyczajnego pliku tekstowego?<BR>
     <A href="#4.7">4.7</A>) Jak mogê sprawdziæ jakie tabele, klucze,
	  bazy danych i u¿ytkownicy s± utworzeni?<BR>
     <A href="#4.8">4.8</A>) Moje zapytania s± wolne lub nie u¿ywaj±
	  kluczy. Dlaczego?<BR>
     <A href="#4.9">4.9</A>) Jak mogê sprawdziæ w jakis sposób "query
	  optimizer" wykonuje moje zapytanie?<BR>
     <A href="#4.10">4.10</A>) Co to jest "R-tree index"?<BR>
     <A href="#4.11">4.11</A>) Co to jest "Genetic Query Optimizer"?<BR>
     <A href="#4.12">4.12</A>) Jak mogê u¿ywaæ wyra¿eñ regularnych w
	  zapytaniach i zapytañ case-insensitive w wyra¿eniach regularnych?
	  Jak korzystaæ z indeksów dla zapytañ case-insensitive?<BR>
     <A href="#4.13">4.13</A>) Jak sprawdziæ w zapytaniu czy pole ma
	  warto¶æ <SMALL>NULL</SMALL>?<BR>
     <A href="#4.14">4.14</A>) Jaka jest ró¿nica pomiêdzy ró¿nymi typami
	  tekstowymi (character types)?<BR>
     <A href="#4.15.1">4.15.1</A>) Jak mogê utworzyæ pole typu int, które samo
	  zwiêksza swoj± warto¶æ?<BR>
     <A href="#4.15.2">4.15.2</A>) Jak pobraæ warto¶æ pola typu 
    <SMALL>SERIAL</SMALL> po wykonaniu insert'u?<BR>
     <A href="#4.15.3">4.15.3</A>) Czy u¿ycie <I>currval()</I> i
    <I>nextval()</I> nie doprowadzi do "race condition" z innymi
	 u¿ytkownikami?<BR>
     <A href="#4.15.4">4.15.4</A>) Dlaczego numery sekwencji nie s±
	  ponownie u¿ywane przy przerwaniu transakcji?
    Sk±d siê bior± luki w numerowaniu kolumny tabeli sekwencjami/SERIALem?<BR>
     <A href="#4.16">4.16</A>) Co to jest <SMALL>OID</SMALL>? Co to jest
    <SMALL>TID</SMALL>?<BR>
     <A href="#4.17">4.17</A>) Jakie jest znaczenie niektórych terminów w 
    PostgreSQL?<BR>
     <A href="#4.18">4.18</A>) Sk±d bierze siê ten b³±d: <I>"ERROR: Memory
    exhausted in AllocSetAlloc()"</I>?<BR>
     <A href="#4.19">4.19</A>) Jak sprawdziæ jakiej wersji PostgreSQL
    u¿ywam?<BR>
     <A href="#4.20">4.20</A>) Dlaczego operacje, które wykonujê na
	  du¿ych obiektach "large-object" zwracaj± komunikat:
    <I>"invalid large obj descriptor"</I>?<BR>
     <A href="#4.21">4.21</A>) Jak stworzyæ kolumnê której domy¶ln±
	  warto¶ci± bêdzie bie¿±cy czas?<BR>
     <A href="#4.22">4.22</A>) Dlaczego zapytania u¿ywaj±ce
    <CODE><SMALL>IN</SMALL></CODE> s± takie wolne?<BR>
     <A href="#4.23">4.23</A>) Jak wykonaæ "outer join"?<BR>
     <A href="#4.24">4.24</A>) Jak wykonywaæ zapytanie u¿ywaj±ce kilku
	  baz danych jednocze¶nie?<BR>
     <A href="#4.25">4.25</A>) Jak zwróciæ w funkcji wiele rzêdów lub
	  kolumn?<BR>
     <A href="#4.26">4.26</A>) Dlaczego nie mogê w sposób pewny
	  tworzyæ/usuwaæ tabel tymczasowych w funkcjach PL/PgSQL?<BR>
     <A href="#4.27">4.27</A>) Jakie s± mo¿liwo¶ci replikacji w
	  PostgreSQL?<BR>
     <A href="#4.28">4.28</A>) Jakie mo¿liwo¶ci szyfrowania oferuje
	  PostgreSQL?<BR>
    
    <H2 align="center">Rozwijanie PostgreSQL</H2>
    <A href="#5.1">5.1</A>) Napisa³em w³asn± funkcjê. Kiedy u¿yjê jej w
	 <I>psql</I>, program zrzuca pamiêæ (dump core)?<BR>
     <A href="#5.2">5.2</A>) Jak mogê dodaæ/zg³osiæ nowe typy czy funkcje
	  do PostgreSQL?<BR>
     <A href="#5.3">5.3</A>) Jak napisaæ funkcjê C zwracaj±c± krotkê
	  (tuple)?<BR>
     <A href="#5.4">5.4</A>) Zmieni³em plik ¼ród³owy. Dlaczego po
	  rekompilacji nie widaæ zmiany?<BR>
     
    <HR>

    <H2 align="center">Pytania ogólne</H2>

    <H4><A name="1.1">1.1</A>) Co to jest PostgreSQL? Jak to wymawiaæ?</H4>

    <P>PostgreSQL wymawia siê <I>Post-Gres-kju-el</I>. Czêsto podczas
	 rozmów u¿ywany jest termin "Postgres"</P>

    <P>PostgreSQL jest rozszerzeniem systemu zarz±dzania bazami danych -
	 POSTGRES, kolejn± generacj± rozwojowego prototypu <SMALL>DBMS</SMALL>.
    Mimo, ¿e PostgreSQL zachowa³ bardzo dobrze zbudowany model danych
	 (data model) i bogaty zestaw typów danych POSTGRES'a, zast±pi³
	 PostQuel'owy jêzyk zapytañ z rozbudowanym podzbiorem jêzyka 
	 <SMALL>SQL</SMALL>. PostgreSQL jest oprogramowaniem darmowym 
	 z dostêpnymi ca³ymi ¼ród³ami.
	 </P>

    <P>Rozwój PostgreSQL jest prowadzony przez grupê ludzi z Internetu,
	 komunikuj±cych siê poprzez mailowe listy dyskusyjne PostgreSQL.
    Obecnym koordynatorem jest Marc G. Fournier (<A href=
    "mailto:scrappy@PostgreSQL.org">scrappy@PostgreSQL.org</A>). (Zobacz
	 pytanie <A href="#1.6">1.6</A> jak siê przy³±czyæ). Ta grupa ludzi jest 
	 odpowiedzialna za ca³y rozwój PostgreSQL. PostgreSQL jest projektem
	 nie kontrolowanym przez ¿adn± firmê, aby wzi±æ udzia³ w jego rozwoju
	 sprawd¼, <A href="http://www.PostgreSQL.org/docs/faqs/FAQ_DEV.html">
	 http://www.PostgreSQL.org/docs/faqs/FAQ_DEV.html</a></P>

    <P>Autorami PostgreSQL 1.01 byli Andrew Yu and Jolly Chen.
	 Wiele innych osób pomog³o przy portowaniu, testowaniu, debugowaniu i
	 rozwijaniu kodu. Oryginalny kod Postgresa, na którym zosta³ oparty
	 PostgreSQL, by³ wysi³kiem studentów oraz pracowników pracuj±cych pod
	 kierownictwem profesora Michael'a Stonebraker'a z University of
	 California w Berkeley.</P>

    <P>Oryginaln± nazw± oprogramowania w Berkeley by³ Postgres.  Po
	 dodaniu obs³ugi <SMALL>SQL</SMALL> w 1995, nazwa zosta³a zmieniona
    na Postgres95. Pod koniec roku 1996 nazwa zosta³a zmieniona na
    PostgreSQL.</P>

    <H4><A name="1.2">1.2</A>) Jak± licencj± chroniony jest
    PostgreSQL?</H4>

    <P>PostgreSQL objêty jest nastêpuj±c± licencj±:</P>

    <P>PostgreSQL Data Base Management System</P>

    <P>Portions Copyright (c) 1996-2006, PostgreSQL Global Development Group
    Portions Copyright (c) 1994-6 Regents of the University of California</P>

    <P>Permission to use, copy, modify, and distribute this software
    and its documentation for any purpose, without fee, and without a
    written agreement is hereby granted, provided that the above
    copyright notice and this paragraph and the following two
    paragraphs appear in all copies.</P>

    <P>IN NO EVENT SHALL THE UNIVERSITY OF CALIFORNIA BE LIABLE TO ANY
    PARTY FOR DIRECT, INDIRECT, SPECIAL, INCIDENTAL, OR CONSEQUENTIAL
    DAMAGES, INCLUDING LOST PROFITS, ARISING OUT OF THE USE OF THIS
    SOFTWARE AND ITS DOCUMENTATION, EVEN IF THE UNIVERSITY OF
    CALIFORNIA HAS BEEN ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE.</P>

    <P>THE UNIVERSITY OF CALIFORNIA SPECIFICALLY DISCLAIMS ANY
    WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES
    OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. THE
    SOFTWARE PROVIDED HEREUNDER IS ON AN "AS IS" BASIS, AND THE
    UNIVERSITY OF CALIFORNIA HAS NO OBLIGATIONS TO PROVIDE MAINTENANCE,
    SUPPORT, UPDATES, ENHANCEMENTS, OR MODIFICATIONS.</P>

    <P>Tekst powy¿ej, jest klasyczn± licencj± BSD.
    Nie posiada ona ¿adnych restrykcji co do u¿ywania kodu ¼ród³owego.
	 Podoba nam siê i nie zamierzamy jej zmieniaæ.</P>

    <H4><A name="1.3">1.3</A>) Na jakich systemach Unixowych dzia³a
	      PostreSQL?</H4>

    <P>PostgreSQL powinien dzia³aæ na wszystkich nowych Unix-podobnych
	 systemach. Platformy, które zosta³y szczegó³owo przetestowane podczas
	 publikowania PostgreSQL s± wymienione w dokumentacji opisuj±cej
	 instalacjê.</P>

    <H4><A name="1.4">1.4</A>) Na jakich nie-Unixowych systemach dzia³a
	      PostgreSQL?</H4>

    <P><STRONG>Klient</STRONG></P>

    <P>Mo¿liwa jest kompilacja bibliteki C <I>libpq</I>, psql oraz
	 innych interfejsów i uruchamianie ich na platformie MS Windows. W tym
	 wypadku klient jest uruchamiany na MS Windows a z serwerem komunikuje siê
	 poprzez TCP/IP. Serwer mo¿e dzia³aæ na dowolnej wspieranej platformie 
	 Unixowej. Plik <I>win32.mak</I> jest do³±czony
	 do ¼róde³, aby mo¿na by³o stworzyæ bibliotekê <I>libpq</I> oraz
	 program <I>psql</I> dzia³aj±ce w ¶rodowisku Win32. PostgreSQL mo¿e siê 
	 tak¿e komunikowaæ z klientami <SMALL>ODBC</SMALL>.</P>

    <P><STRONG>Serwer</STRONG></P>

    <P>Serwer mo¿e byæ uruchamiany na Windows NT i Win2k u¿ywaj±c
	 bibliotek Cygwin, Cygnus Unix/NT. W pliku <I>pgsql/doc/FAQ_MSWIN</I>
	 znajduj±cym siê w ¼ród³ach lub pod adresem: <A href=
    "http://www.postgresql.org/docs/faqs/text/FAQ_MSWIN">http://www.PostgreSQL.org/docs/faqs/text/FAQ_MSWIN</A> na naszych stronach.</P><P>
	 Obecnie prowadzone s± prace nad stworzeniem wersji dla MS Win
	 NT/200/XP. Je¶li chcesz siê dowiedzieæ o obecnym statusie tych prac
	 zobacz <A
	 href="http://techdocs.postgresql.org/guides/Windows">http://techdocs.postgresql.org/guides/Windows</A> and
	 <A
	 href="http://momjian.postgresql.org/main/writings/pgsql/win32.html">http://momjian.postgresql.org/main/writings/pgsql/win32.html</A>.
	 </P>
	 <P>
	 Istnieje tak¿e port pod Novell Netware 6 dostêpny pod adresem <A
	 href="http://forge.novell.com">http://forge.novell.com</A>.
	 </P>

    <H4><A name="1.5">1.5</A>) Sk±d mo¿na ¶ci±gn±æ PostgreSQL?</H4>

    <P>G³ówny serwer ftp z dostêpem "anonymous" dla PostgreSQL znajduje
	 siê <A href="ftp://ftp.PostgreSQL.org/pub">ftp://ftp.PostgreSQL.org/pub</A>.
	 je¶li szukasz mirrorów sprawd¼ nasz± g³ówn± stronê www.</P>

    <H4><A name="1.6">1.6</A>) Gdzie mo¿na szukaæ wsparcia technicznego?</H4>

    <P>Adres g³ównej listy mailowej: <A href=
    "mailto:pgsql-general@PostgreSQL.org">pgsql-general@PostgreSQL.org</A>.
    Jest ona przeznaczona dyskusjom dotycz±cym spraw zwi±zanych z PostgreSQL.
    ¯eby zapisac siê na listê, wy¶lij email z nastêpuj±cymi liniami w
	 tre¶ci maila (nie w temacie):</P>
<PRE>
    subscribe
    end
</PRE>

    <P>na adres: <A href=
    "mailto:pgsql-general-request@PostgreSQL.org">pgsql-general-request@PostgreSQL.org</A>.</P>

    <P>Dostêpna jest tak¿e lista wysy³aj±ca digesty. Aby zapisaæ siê na
	 ni±, wy¶lij email na adres:
    <A href=
    "mailto:pgsql-general-digest-request@PostgreSQL.org">pgsql-general-digest-request@PostgreSQL.org</A>
    z tre¶ci± maila zawieraj±c±:</P>
<PRE>
    subscribe
    end
</PRE>
	Digesty s± wysy³ane do cz³onków listy, kiedy na g³ówn± listê dotrze ok
	30k wiadomo¶ci.

    <P>Dostêpna jest tak¿e lista po¶wiêcona b³êdom znalezionym w
	 PostgreSQL. Aby zapisaæ siê na ni± wy¶lij email na adres:
    <A href=
    "mailto:pgsql-bugs-request@PostgreSQL.org">pgsql-bugs-request@PostgreSQL.org</A>
    z tre¶ci± maila zawieraj±c±:</P>
<PRE>
    subscribe
    end
</PRE>
    Lista po¶wiêcona dyskusjom developerów jest dostêpna pod adresem:
    <A href=
    "mailto:pgsql-hackers-request@PostgreSQL.org">pgsql-hackers-request@PostgreSQL.org</A>
	 Aby siê na ni± zapisaæ wy¶lij na jej adres mail z tre¶ci±:
<PRE>
    subscribe
    end
</PRE>

    <P>Dodatkowe informacje o listach mailowych dotycz±cych PostgreSQL
	 mo¿na znale¼æ na stronach WWW PostgreSQL pod adresem:</P>

    <BLOCKQUOTE>
      <P><A href="http://www.PostgreSQL.org">http://www.PostgreSQL.org</A></P>
    </BLOCKQUOTE>

    <P>W sieci EFNet istnieje kana³ IRC <I>#PostgreSQL</I>. Ja, do
	 po³±czenia siê z kana³em u¿ywam Unixowego polecenia <CODE>irc -c
    '#PostgreSQL' "$USER" irc.phoenix.net.</CODE></P>

    <P>Lista firm oferuj±cych wsparcie na zasadach komercyjnych znajduje
	 siê pod adresem: <A href= "http://techdocs.postgresql.org/companies.php">http://techdocs.postgresql.org/companies.php</A>.</P>

    <H4><A name="1.7">1.7</A>) Jaka jest ostatnia dostêpna wersja?</H4>

    <P>Ostatnia dostêpna wersja PostgreSQL to 7.4.1.</P>

    <P>Planujemy publikowanie kolejnych wersji co sze¶æ do o¶miu miesiêcy.</P>

    <H4><A name="1.8">1.8</A>) Jaka dokumentacja jest dostêpna?</H4>

    <P>Kilka manuali, stron podêcznika man, oraz kilka przyk³adów do
	 testowania s± za³±czone w samej dystrybucji. Znajduj± siê one w
	 katalogu <I>/doc</I>. Manual mo¿e byæ tak¿e przegl±dany poprzez
	 strony www pod adresem <A href=
    "http://www.PostgreSQL.org/docs">http://www.PostgreSQL.org/docs</A>.</P>
	
    <P>Istniej± tak¿e dwie ksi±¿ki dostêpne online pod adresami
	 <A href=
    "http://www.PostgreSQL.org/docs/awbook.html">http://www.PostgreSQL.org/docs/awbook.html</A>
    i <A href=
    "http://www.commandprompt.com/ppbook/">http://www.commandprompt.com/ppbook/</A>.
    Lista ksi±¿ek o PostgreSQL, które mo¿na kupiæ znajduje siê pod adresem
	 <A href=
    "http://techdocs.PostgreSQL.org/techdocs/bookreviews.php">
	 http://techdocs.PostgreSQL.org/techdocs/bookreviews.php</A>.
    Zbiór technicznych artyku³ów o PostgreSQL znajduje siê pod adresem <A
    href=
    "http://techdocs.PostgreSQL.org">http://techdocs.postgresql.org/</A>.</P>

    <P><I>psql</I> posiada kilka wbudowanych poleceñ \d, za pomoca których
	 mo¿na sprawdziæ informacje dotycz±ce typów, operatorów, funkcji,
	 agregatów itd.</P>

    <P>Na naszej stronie mo¿na znale¼æ du¿o wiêcej dokumentacji.</P>

    <H4><A name="1.9">1.9</A>) Gdzie mo¿na znale¼æ informacjê o znanych
	      b³êdach czy brakuj±cych rozwi±zanich?</H4>

    <P>PostgreSQL wspiera rozszerzony podzbiór standardu <SMALL>SQL</SMALL>-92.
    Sprawd¼ nasz± listê <A href="http://www.postgresql.org/docs/faqs.TODO.html">TODO</A>
    aby znale¼æ informacjê o znanych problemach, brakuj±cych
	 rozwi±zaniach czy przysz³ych planach.</P>

    <H4><A name="1.10">1.10</A>) Jak mogê siê nauczyæ
    <SMALL>SQL</SMALL>?</H4>

    <P>Ksi±¿ka o PostgreSQL <A href=
    "http://www.PostgreSQL.org/docs/awbook.html">http://www.PostgreSQL.org/docs/awbook.html</A>
    uczy <SMALL>SQL</SMALL>. Jest jeszcze inna ksi±zka o PostgreSQL
	 dostêpna pod adresem: <A href=
    "http://www.commandprompt.com/ppbook/">http://www.commandprompt.com/ppbook.</A>
    Dobry tutorial mo¿esz znale¼æ pod adresem: <A href=
    "http://www.intermedia.net/support/sql/sqltut.shtm">http://www.intermedia.net/support/sql/sqltut.shtm,</A>
    oraz <A href=
    "http://ourworld.compuserve.com/homepages/graeme_birchall/HTM_COOK.HTM">
    http://ourworld.compuserve.com/homepages/graeme_birchall/HTM_COOK.HTM,</A>
    i <A href=
    "http://sqlcourse.com/">http://sqlcourse.com.</A></P>

    <P>Jeszcze inny to "Teach Yourself SQL in 21 Days, Second Edition"
    pod adresem: <A href=
    "http://members.tripod.com/er4ebus/sql/index.htm">http://members.tripod.com/er4ebus/sql/index.htm</A></P>

    <P>Wielu z naszych u¿ytkowników poleca <I>The Practical SQL Handbook</I>,
    Bowman, Judith S., et al., Addison-Wesley. Inni polecaj± <I>The
    Complete Reference SQL</I>, Groff et al., McGraw-Hill.</P>

    <H4><A name="1.11">1.11</A>) Czy PostgreSQL ma rozwi±zany problem Y2K?</H4>

    <P>Tak, bez problemu radzimy sobie z datami po roku 2000 AD, oraz
	 przed rokiem 2000 BC.</P>

    <H4><A name="1.12">1.12</A>) Jak mogê siê przy³±czyæ do grupy osób
	      bezpo¶rednio pracuj±cych nad rozwojem PostgreSQL?</H4>

    <P>Przede wszystkim ¶ci±gnij ostatnie dostêpne ¼ród³a i przeczytaj
	 dokumentacjê przeznaczon± dla developerów na naszej stronie www lub
	 dostêpn± tak¿e w ¼ród³ach PostgreSQL. Nastêpnie zapisz siê na listy
	 mailowe <I>pgsql-hackers</I> i
    <I>pgsql-patches</I>. I na koniec, wysy³aj nam wysokiej jako¶ci
	 patch'e na listê pgsql-patches.</P>

    <P>Jest oko³o 12 osób, które maj± uprawnienia do commit'owania w
    <SMALL>CVS</SMALL> PostgreSQL'a. Ka¿dy z nich submitowa³ tak wiele
	 wysokiej jako¶ci patchy, ¿e sta³o siê niemo¿liwe dla obecnych
	 commiterów byæ z nimi na bie¿±co, wiêc musieli¶my im ufaæ i mieæ
	 pewno¶æ, ¿e ich poprawki s± wysokiej jako¶ci.</P>

    <H4><A name="1.13">1.13</A>) Jak mogê zg³aszaæ b³êdy?</H4>

    <P>Zajrzyj na stronê <A href=
    "http://www.postgresql.org/bugs/bugs.php">PostgreSQL BugTool</A>, na
	 której opisane s± wskazówki jak zg³aszaæ informacje o b³êdach.</P>

    <P>Zajrzyj tak¿e na nasz ftp <A href=
    "ftp://ftp.PostgreSQL.org/pub">ftp://ftp.PostgreSQL.org/pub</A>, aby
	 sprawdziæ czy nie ma nowszych wersji PostgreSQL czy patchy.</P>

    <H4><A name="1.14">1.14</A>) Jak mo¿na porównaæ PostgreSQL w stosunku
	      do innych <SMALL>DBMS</SMALL>?</H4>

    <P>Jest kilka sposobów oceny softwaru: mo¿liwo¶ci,
    wydajno¶æ, stabilno¶æ, wsparcie i cena.</P>

    <DL>
      <DT><B>Mo¿liwo¶ci</B></DT>

      <DD>PostgreSQL posiada mo¿liwo¶ci dostêpne w du¿ych, komercyjnych
		systemach <SMALL>DBMS</SMALL>, takie jak transakcje, podzapytania
		(subselects), triggery, widoki, klucze obce, referential integrity,
		oraz wyrafinowany system blokowania. Mamy tak¿e w³a¶ciow¶ci których
		inni nie posiadaj±, jak typy definiowane przez u¿ytkownika,
		dziedziczenie, rules, multi-version concurrency control, która
		redukuje problemy z blokowaniem (lock contention).<BR>
      <BR>
      </DD>

      <DT><B>Wydajno¶æ</B></DT>

      <DD>Wydajno¶æ PostgreSQL jest podobna do innych komercyjnych i open
		source baz danych. W niektórych sytuacjach jest szybszy w
		niektórych wolniejszy. W porównianiu do MySQL lub mniejszych baz
		danych jeste¶my szybsi przy wielu u¿ytkownikach, skomplikowaych
		zapytaniach i du¿ym obci±¿eniu podczas. MySQL jest szybszy dla
		prostych SELECTów wykonywanych przez niewielu u¿ytkowników.
		Spowodowane jest to narzutem, który siê pojawia przy transakcjach.
		Oczywi¶cie MySQL nie ma wiêkszo¶ci z rozwi±zañ opisanych powy¿ej
		w sekcji <I> Mo¿liwo¶ci </I>. PostgreSQL zosta³ stworzony z my¶l± o
		stabilno¶ci, oraz szerokiej gamie mo¿liwo¶ci, ale mimo to staramy
		siê w ka¿dej wersji poprawiaæ jego wydajno¶æ.
		Ciekawe porównanie PostgreSQL i MySQL mo¿na znale¼æ pod adresem <A href=
      "http://openacs.org/philosophy/why-not-mysql.html">http://openacs.org/philosophy/why-not-mysql.html</A>
		Dodatkowo, MySQL jest firm±, która dystrybuuje jej produkty poprzez
		zasadê Open Source i wymaga wykupienia licencji w przypadku
		tworzenia close-source software, co ie ma miejsca w przypadku
		PostgreSQL.<BR>
      <BR>
      </DD>
      <DT><B>Stabilno¶æ</B></DT>

      <DD>Zdajemy sobie sprawê, ¿e <SMALL>DBMS</SMALL> musi byæ stabilny,
		w przeciwnym wypadku jest bez warto¶ci. Staramy siê publikowaæ kod
		stabilny, dobrze przetestowany, z minimum mo¿liwych b³êdów. Ka¿de
		wydanie poprzedza co najmniej miesi±c testów wersji beta. Patrz±c na
		historiê wydañ PostgreSQL widaæ, ¿e dostarczamy stabilne, dobrze
		sprawdzone wersje, które s± gotowe do u¿ycia w ¶rodowisku
		produkcyjnym. My¶limy, ¿e proces publikowania kolejnych wersji
		opracowany przez nas jest jednym z lepszych w¶ród innych twórców
		oprogramowania bazodanowego.<BR>
      <BR>
      </DD>

      <DT><B>Wsparcie</B></DT>

      <DD>Dziêki naszym listom mailowym masz dostêp do du¿ej liczby
		programistów i u¿ytkowników, którzy pomagaj± rozwi±zaæ ka¿dy
		napotkany problem. Chocia¿ nie mo¿emy gwarantowaæ znalezienia
		rozwi±zania danego problemu, nie ró¿nimy siê w tym od innych
		komercyjnych systemów <SMALL>DBMS</SMALL>. Bezpo¶redni kontakt z
		programistami, u¿ytkownikami, dokumentacj± i kodem ¼ród³owym
		sprawiaj±, ¿e wsparcie oferowane PostgreSQL niejednokrotnie jest
		lepsze ni¿ w innych systemach <SMALL>DBMS</SMALL>. Istnieje tak¿e
		mo¿liwo¶æ skorzystania z komercyjnego wsparcia dla tych, których
		takiego rozwi±zania potrzebuj±.
      (Sprawd¼ <A href="#1.6">ten punkt FAQ</A>.)<BR>
      <BR>
      </DD>

      <DT><B>Cena</B></DT>

      <DD>Korzystanie z PostgreSQL jest darmowe, zarówno w przypadku
		komercyjnym jak i niekomercyjnym. Mo¿esz korzystaæ z naszego kodu
		¼ród³owego w Twoim produkcie bez ¿adnych ograniczeñ, poza tymi
		wymienionymi w licencji BSD przytoczonej powy¿ej.<BR>
      <BR>
      </DD>
    </DL>

    <H4><A name="1.15">1.15</A>) W jaki sposób mogê wesprzeæ finansowo
	     PostgreSQL?</H4>

    <P>PostgreSQL korzysta z najlepszej infrastruktury od samego pocz±tku
	 istnienia projektu, czyli roku 1996 kiedy rozpoczeli¶my pracê. Wszystko 
	 to zawdziêczamy Marc'owi Fournier'owi, który stworzy³ t± infrastrukturê 
	 i zarz±dza ni± od lat.</P>

    <P>Wysokiej jako¶ci infrastruktura jest bardzo wa¿na dla ka¿dego
	 projektu open-source. Zapobiega przerwom w rozwoju projektu i
	 jakimkolwiek przestojom.</P>

    <P>Oczywi¶cie korzystanie z wysokiej jako¶ci infrastruktury nie jest
	 tanie. Istnieje wiele ró¿nych miesiêcznych, czy jednorazowych
	 wydatków, które trzeba ponosiæ aby wszystko dzia³a³o jak nale¿y.
	 Je¶li Ty, b±d¼ Twoja firma mo¿e wspomóc finansowo rozwój PostgreSQL
	 odwied¼ adres: <A href=
    "http://store.pgsql.com/shopping/">http://store.pgsql.com/shopping/</A>
 	 gdzie opisane jest jak to zrobiæ.</P>

    <P>Chocia¿ na stronie wspomniana jest nazwa PostgreSQL Inc, "datki"
	 s± przeznaczone jedynie na rozwój projektu PostgreSQL i nie s±
	 przeznaczane na finansowanie jakiejkolwiek firmy. Je¶li wolisz, 
	 mo¿esz wys³aæ czek na adres kontaktowy.</P>
    <HR>
	 Je¶li mo¿esz siê pochwaliæ udanymi wdro¿eniami PostgreSQL, prosimy
	 aby¶ zg³osi³ nam to na stronie: <A
	 href="http://advocacy.postgresql.org/">http://advocacy.postgresql.org</a>.

    <H2 align="center">User Client Questions</H2>

    <H4><A name="2.1">2.1</A>) Czy s± jakie¶ driwery <SMALL>ODBC</SMALL> dla
	     PostgreSQL?</H4>

    <P>Dostêpne s± dwa driwery <SMALL>ODBC</SMALL>: PsqlODBC
    i OpenLink <SMALL>ODBC</SMALL>.</P>

    <P>Mo¿esz pobraæ PsqlODBC z adresu <A
	 href="http://gborg.postgresql.org/project/psqlodbc/projdisplay.php">http://gborg.postgresql.org/project/psqlodbc/projdisplay.php</A>
	 </P>
	 
    <P>OpenLink <SMALL>ODBC</SMALL> mo¿e byæ pobrany z adresu: <A href=
    "http://www.openlinksw.com/">http://www.openlinksw.com</A>.
	 Wspó³pracuje ze standardowym oprogramowaniem klienckim <SMALL>ODBC</SMALL>
	 wiêc w ten sposób mo¿esz korzystaæ z PostgreSQL <SMALL>ODBC</SMALL>
	 dostêpnego na ka¿dej pltaformie któr± wspiera (Win, Mac, Unix, VMS).</P>

    <P>Autorzy bêd± prawdopodobnie sprzedawaæ ten produkt osobom które
	 wymagaj± komercyjnego wsparcia, ale wersja darmowa bêdzie zawsze
	 dostêpna. Wszystkie pytania mo¿esz wysy³aæ na adres: <A href=
    "mailto:postgres95@openlink.co.uk">postgres95@openlink.co.uk</A>.</P>

    <H4><A name="2.2">2.2</A>) Jakie istniej± narzêdzia pozwalaj±ce na dostêp do
	      PostgreSQL przez www?</H4>

    <P>Dobry podrêcznik dla pocz±tkuj±cych o dostêpie do bazy danych
	 przez www mo¿esz znale¼æ pod adresem:
    <A href="http://www.webreview.com">http://www.webreview.com</A></P>

    <P>Do integracji z www, ¶wietnym rozwi±zaniem jest PHP. Mo¿esz
	 znale¼æ wiêcej informacji na ten temat pod adresem
    <A href="http://www.php.net">http://www.php.net</A>.</P>

    <P>Wiele osób w przypadku skomplikowanych rozwi±zañ uzywa Perl'a i
	 modu³u CGI.pl lub mod_perl.</P>

    <H4><A name="2.3">2.3</A>)  Czy istnieje jakie¶ GUI dla PostgreSQL?</H4>

    <P>Tak, istnieje kilka interfejsów graficznych dla PostgreSQL.
	 W¶ród nich PgAccess (<A href="http://www.pgaccess.org">
	 http://www.pgaccess.org</A>), PgAdmin III (<A
	 href="http://www.pgadmin.org">http://www.pgadmin.org</A>), 
	 RHDB Admin (http://sources.redhat.com/rhdb/ ) oraz Rekall (
	http://www.thekompany.com/products/rekall/, komercyjny). Istnieje
	tak¿e PHPPgAdmin ( http://phppgadmin.sourceforge.net/ ), webowy
	interfejs dla PostgreSQL.
	</P>
	<P>
	Wiêcej informacji na ten temat znajduje siê pod adresem See
	<A href="http://techdocs.postgresql.org/guides/GUITools">http://techdocs.postgresql.org/guides/GUITools</A>.</P>
	 
	 <H4><A name="2.4">2.4</A>) Za pomoc± jakich jêzyków programowania
	 mo¿na siê komunikowaæ z PostgreSQL?</H4>
	 
    <P>Najbardziej popularne jêzyki posiiadaj± w³asny interfejs dla
	 PostgreSQL. Sprawd¼ listê rozszerzeñ dla intersuj±cego Ciebie jêzyka
	 programowania.</P>
	 
    <P>Ze ¼ród³ami PostreSQL dystrubuowane s± interfejsy dla
	 nastêpuj±cych jêzyków programowania:</P>


    <UL>
      <LI>C (libpq)</LI>

      <LI>Embedded C (ecpg)</LI>

      <LI>Java (jdbc)</LI>

      <LI>Python (PyGreSQL)</LI>

      <LI>TCL (libpgtcl)</LI>
    </UL>
	Inne interfejsy s± dostêpne pod adresem: 
	<A href="http://gborg.postgresql.org"> http://gborg.postgresql.org</A> w
	sekcji Drivers/Interfaces.
    <HR>

    <H2 align="center">Pytania dotycz±ce administracji</H2>

    <H4><A name="3.1">3.1</A>) Jak mogê zainstalowaæ PostgreSQL w innej
	          lokalizacji ni¿ <I>/usr/local/pgsql</I>?</H4>

    <P>U¿yj opcji <I>--prefix</I> podczas uruchamiania skryptu
    <I>configure</I>.</P>

    <H4><A name="3.2">3.2</A>) Podczas startu <I>postmaster'a</I>,
	      otrzymujê komunikat o b³êdzie: <I>Bad System Call</I> lub "core dumped".
			Dlaczego?</H4>


    <P>Ten b³±d mo¿e byæ wynikiem wielu problemów, ale na pocz±tek
	 sprawd¼ czy masz zainstalowane rozszerzenia systemu V w j±drze
	 systemu. PostgreSQL wymaga do pracy zainstalowanej obs³ugi pamiêci
	 dzielonej i semaforów.</P>

    <H4><A name="3.3">3.3</A>) Podczas startu <I>postmaster'a</I>,
	      otrzymujê komunikat o b³êdzie: <I>IpcMemoryCreate</I>.
			Dlaczego?</H4>

    <P>Albo nie masz poprawnie skonfigurowanej obs³ugi pamiêci dzielonej
	 w j±drze systemu, albo musisz zwiêkszyæ jej dostêpny rozmiar.
    Dok³adna ilo¶æ jak± potrzebujesz jest zale¿na od architektury systemu
	 na jakim pracujesz, jak du¿o buforów oraz jak du¿o procesów backendu
	 skonfigurowa³e¶ dla <I>postmaster'a</I>. Dla wiêkszo¶ci systemów, z
	 domy¶ln± liczb± buforów i procesów potrzebujesz minimum w
	 przybli¿eniu 1MB. Zobacz  <A href=
    "http://www.postgresql.org/idocs/index.php?kernel-resources.html">PostgreSQL
    Administrator's Guide</A> gdzie szczegó³owo zosta³o opisane
	 wykorzystanie pamiêci dzielonej i semaforów.</P>

    <H4><A name="3.4">3.4</A>) Podczas startu <I>postmaster'a</I>,
	      otrzymujê komunikat o b³êdzie: <I>IpcSemaphoreCreate</I>.
			Dlaczego?</H4>
			
    <P>Je¶li tre¶æ b³êdu brzmi: <I>IpcSemaphoreCreate: semget failed
	 (No space left on device)</I> oznacza to, ¿e j±dro systemu nie jest
	 skonfigurowane do obs³ugi wystarczaj±cej liczby semaforów.
	 Postgres wymaga jednego semafor'a na potencjalny jeden proces backend.
	 Tymczasowym rozwi±zaniem jest uruchomienie programu <I>postmaster</I>
	 z mniejsz±  maksymaln± liczb± procesów backend.
	 U¿yj opcji <I>-N</i> z parameterem mniejszym od domy¶lnego - 32.   
	 Bardziej trwa³ym rozwi±zaniem jest zwiêkszenie parametrów
	 <SMALL>SEMMNS</SMALL> i <SMALL>SEMMNI</SMALL> j±dra twojego systemu.</P>

	 <P>Niedzia³aj±ce semafory mog± spowodowaæ niepoprawne zamkniêcie
	 systemu w czasie intensywnego korzystania z bazy.</P>
	 
	 <P>Je¶li tre¶æ b³êdu jest inna, mo¿e to oznaczaæ, ¿e obs³uga semaforów 
	 nie zosta³a w³±czona do j±dra wcale. Zobacz PostgreSQL 
	 Administrator's Guide po bardziej szczegó³owe informacje o pamiêci 
	 dzielonej i semaforach.</P>

    <H4><A name="3.5">3.5</A>) W jaki sposób mogê kontrolowaæ po³±czenia
	 z innych hostów?</H4>

    <P>Domy¶lnie PostgreSQL pozwala jedynie na po³±czenia za pomoc±
	 socketów Unixowych z lokalnego hosta. Inne hosty nie bêd±  mog³y siê
	 po³±czyæ z serwerem dopóki nie zostanie dodana opcja <I>-i</I> do
	 <I>postmaster'a</I>,
    <B>oraz</B> nie umo¿liwi siê autoryzacji na podstawie adresu hostów
	 modyfikuj±c odpowiednio plik
    <I>$PGDATA/pg_hba.conf</I>. To zmiany pozwol± na po³±czenia TCP/IP.</P>

    <H4><A name="3.6">3.6</A>) Jak powinienem skonfigurowaæ system baz
	      danych aby uzyskaæ lepsz± wydajno¶æ?</H4>

    <P>Indeksy bez w±tpienia mog± przyspieszyæ wykonywanie zapytañ.
    Polecenie <SMALL>EXPLAIN</SMALL> pozwala zobaczyæ jak PostgreSQL
	 interpretuje Twoje zapytanie i które indeksy s± u¿ywane.</P>

    <P>Je¶li wykonujesz bardzo du¿o <SMALL>INSERTów</SMALL>, mo¿e warto
	 je wykonaæ za pomoc± jednego du¿ego pliku u¿ywaj±c polecenia
	<SMALL>COPY</SMALL>. Jest to du¿o szybsze ni¿ pojedyncze
    <SMALL>INSERTy.</SMALL> Po drugie polecenia SQL nie zawarte w bloku
	 okre¶laj±cym transakcjê - <SMALL>BEGIN WORK/COMMIT</SMALL>, s±
	 traktowane jako pojedyncza transakcja. Rozwa¿ wykonanie kilku
	 poleceñ/zdañ SQL w jednym bloku transakcji. To redukuje narzut
	 nak³adany przez transakcjê. Przy du¿ych zmianach w danych, warto
	 usun±æ i stworzyæ na nowo indeksy.</P>

    <P>Jest kilka opcji pozwalaj±cych na poprawienie wydajno¶ci.
	 Mo¿esz wy³±czyæ <I>fsync()</I> poprzez uruchomienie <I>postmaster'a</I>
	 z opcjami <I>-o -F</I>. To spowoduje, ¿e
    <I>fsync()</I> nie bêdzie zrzuca³ danych na dysk po ka¿dej
	 transakcji.</P>

    <P>Mo¿esz tak¿e uruchomiæ <I>postmaster'a</I> z opcj± <I>-B</I>
	 aby zwiêkszyæ wielko¶æ pamiêci dzielonej u¿ywanej przez procesy
	 backendów. Je¶li ustawisz t± warto¶æ zbyt wysoko i przekroczysz limity
	 ustawione przez kernel na pamiêæ dzielon±, <I>postmaster</I>  mo¿e siê
	 nie uruchomiæ. Ka¿dy bufor zajmuje 8K a domy¶lna ilo¶æ buforów to 64.</P>

    <P>Mo¿esz tak¿e u¿yæ opcji <I>-S</I> dla backendu aby zwiêkszyæ
	 maksymaln± warto¶æ pamiêci u¿ywan± przez proces backendu podczas
	 sortowania. Opcja <I>-S</I> jest ustawiana warto¶ci± podawan± w
	 kilobajtach, domy¶lna warto¶æ to 512K.</P>

    <P>Mo¿esz tak¿e u¿yæ polecenia <SMALL>CLUSTER</SMALL> aby pogrupowaæ
	 dane w tabelach wg indeksu. Zobacz opis polecenia <SMALL>CLUSTER</SMALL>
    w manualu ¿eby dowiedzieæ siê wiêcej.</P>

    <H4><A name="3.7">3.7</A>) Jakie s± mo¿liwo¶ci wyszukiwania
	 b³êdów?</H4>

    <P>PostgreSQL ma kilka mo¿liwo¶ci na raportowanie informacji o
	 jego statusie, które mog± byæ przydatne przy debugowaniu procesu.</P>

    <P>Przede wszystkim uruchom skrypt <I>configure</I> z opcj±
	 --enable-cassert, wiele funkcji <I>assert()</I> monitoruj± postêp
	 procesu backend i zatrzymuj± program kiedy wydarzy siê co¶
	 nieoczekiwanego.</P>

    <P>Zarówno <I>postmaster</I> jak i <I>postgres</I> maj± kilka opcji
	 do debugowania. Za ka¿dym razem kiedy uruchamiasz <I>postmaster'a</I>,
    upewnij siê, ¿e wysy³asz standardowe wyj¶cie i error do pliku z
	 logami, np. w ten sposób:</P>
<PRE>
    cd /usr/local/pgsql
    ./bin/postmaster &gt;server.log 2&gt;&amp;1 &amp;
</PRE>

    <P>To utworzy plik server.log w g³ównym katalogu PostgreSQL.
	 Ten plik zawiera po¿yteczne informacje o problemach i b³êdach, które
	 wydarzy³y siê podczas pracy serwera. <I>Postmaster</I> posiada opcjê
	 <I>-d</I>, która pozwala na raportowanie bardzo szczególowych
	 informacji. Do opcji <I>-d</I> podajemy liczbê, która okre¶la
	 szczegó³owo¶æ wysy³anych informacji. Musisz mieæ ¶wiadomo¶æ, ¿e
	 wysoki poziom logowania bêdzie powodowa³ tworzenie bardzo duzych
	 plików z logami.</P>

    <P>Je¶li <I>postmaster</I> nie zosta³ uruchomiony, mo¿esz uruchomiæ
    <I>postgres'owy</I> backend z linii poleceñ, i uruchomiæ Twoje
	 polecenie <SMALL>SQL</SMALL> bezpo¶rednio na nim.
	 Taki sposób jest polecany <B>jedynie</B> w przypadku debugowania.
	 Zwróæ uwagê, ¿e w tym wypadku zapytanie koñczy znak nowej linii a nie
	 ¶rednik. Je¶li skompilowa³e¶ z opcjami debugowania mozesz u¿yæ
	 debuggera aby sprawdziæ co siê dzieje. Poniew¿ backend nie zosta³
	 uruchomiony przez <I>postmaster'a</I>, nie dzia³a w identycznym
	 ¶rodowisku, co oznacza ¿e powtórzenie warunków w jakich wyst±pi³y
	 problemy moze byæ problemem.</P>

    <P>Je¶li <I>postmaster</I> dzia³a, uruchom <I>psql</I> w jednym z
	 okien, nastêpnie znajd¼ <SMALL>PID</SMALL> procesu <I>postgres</I>
    u¿ywanego przez <I>psql</I>. U¿yj debuggera aby do
	 <SMALL>PID'u</SMALL> <I>postgres'a</I>. Mo¿esz ustawiaæ pu³apki
	 (breakpoints) w debuggerze i wykonywaæ zapytania z <I>psql</I>. 
	 Je¶li debugujesz uruchamianie <I>postgres'a</I>, mo¿esz ustawiæ zmienn±
	 PGOPTIONS="-W n", nastêpnie uruchomiæ <I>psql</I>. 
	 Opcja ta pozwoli spowolniæ uruchomienie na	 
	 <I>n</I> sekund aby¶ móg³ siê po³±czyæ z procesem za pomoc±
	 debugera, ustawiæ jakiekolwiek pu³apki i kontynuowaæ proces
	 uruchamiania.</P>

    <P><I>postgres</I> mo¿e byæ uruchamiany z opcjami <I>-s, -A</I> i
	 <I>-t</I>, które mog± byæ bardzo przydatne przy debuggowaniu i ocenie
	 wydajno¶ci.</P>

    <P>Mo¿esz tak¿e skompilowaæ z profilingiem aby zobaczyæ jakie funkcje
	 ile czasu wykonuj± siê. Pliki profilowane dla backendu zostan±
	 umieszczone w katalogu
    <I>pgsql/data/base/dbname</I>. Pliki profilu klienta zostan±
	 umieszczone w bie¿±cym katalogu klienta. Linux wymaga aby kompilowaæ
	 z opcj± <I>-DLINUX_PROFILE</I> aby profilowanie odbywa³o siê
	 poprawnie.</P>

    <H4><A name="3.8">3.8</A>) Sk±d siê bierze komunikat: <I>"Sorry, too
	 many clients"</I> podczas próby po³±czenia siê z baz± danych?</H4>

    <P>Musisz zwiêkszyæ limit ilo¶ci jednoczesnych procesów bacekendu
	 dla procesu <I>postmaster'a</I>.</P>

    <P>Domy¶lny limit to 32 procesy. Mo¿esz go zwiêkszyæ przez restart
    <I>postmaster</I> z odpowiedni± warto¶ci± ustawian± opcjê <I>-N</I> w
	 pliku <I>postgresql.conf</I>.</P>

    <P>We¼ pod uwagê, ¿e je¶li zwiêkszysz warto¶æ podan± w opcji
	 <I>-N</I> na wiêcej ni¿ 32 musisz tak¿e zwiêkszyæ warto¶æ w opcji
    <I>-B</I> ponad jej domy¶ln± warto¶æ 64; warto¶æ <I>-B</I> musi byæ
	 co najmniej dwa razy wiêksza od warto¶ci podanej w opcji 
    <I>-N</I>, a prawdopodobnie powinna byæ w rzeczywisto¶ci jeszcze
	 wiêksza dla optymalnej wydajno¶ci.
    Dla du¿ej liczby procesów backendu na pewno zauwa¿ysz, ¿e trzeba
	 zwiêkszyæ ró¿ne parametry j±dra Unixa. Rzeczy, które powniene¶
	 sprawdziæ to maksymalna liczba bloków pamiêci dzielonej, 
	 <SMALL>SHMMAX;</SMALL> maksymalna liczba semaforów, <SMALL>SEMMNS</SMALL>
	 oraz <SMALL>SEMMNI;</SMALL> 
    maksymalna liczba procesów, <SMALL>NPROC;</SMALL> maksymalna liczba
	 procesów na jednego u¿ytkownika, <SMALL>MAXUPRC;</SMALL> i maksymalna
	 liczba otwartych plików, <SMALL>NFILE</SMALL> oraz
    <SMALL>NINODE.</SMALL> Powód dla którego PostgreSQL ma limit na
	 maksymaln± liczbê procesów backendu to obawa o wyczerpanie zasobów
	 systemu.</P>

    <H4><A name="3.9">3.9</A>)  Jakie pliki znajduj± siê w <I>pg_temp</I>?</H4>

    <P>Katalog ten zawiera tymczasowe pliki utworzone przez executor. Dla 
	 przyk³adu, je¶li jaka¶ operacja sortowania jest wymagana do wykonania
    <SMALL>ORDER BY,</SMALL> a samo sortowanie wymaga wiêcej  miejsca ni¿
	 parametr backendu
    <I>-S</I> ustawi³ do wykorzystania, wtedy tymczasowe pliki s± u¿ywane
	 do przechowywania tych danych.</P>

    <P>Pliki tymczasowe powinny byæ usuniête automatycznie, ale mog³o siê
	 to nie staæ je¶li proces backendu w miêdzyczasie nie zakoñczy³ siê
	 poprawnie podczas operacji sortowania. Je¶li w danym momencie nie
	 dzia³aj± ¿adne procesy backendów mozesz spokojnie usun±æ pliki
    pg_tempNNN.NN.</P>

	 <H4><A name="3.9">3.9</A>) Dlaczego konieczne jest przy upgradzie
	      PostgreSQL korzystanie ze skryptów dump i restore?</H4>
	 <P>
	 Twórcy PostgreSQL dokonuj± jedynie ma³ych zmian pomiêdzy ma³ymi
	 upgradami wersji, np z 7.2 do 7.2.1, wtedy upgrade nie wymaga
	 korzystania z dump i restore. Przy wiêkszych zmianach, np. z wersji
	 7.2 do 7.3, czêsto zmianymaj± wp³yw na format przechowywanych danych.
	 Zmiany te s± na tyle skomplikowane, ¿e nie utrzymujemy zgodo¶ci z
	 poprzednimi wersjami PostgreSQL. dump pozwala na wydostanie danych w
	 takiej postaci, w której ³atwe jest ich zaimportowanie do nowszych
	 wersji bez k³opotu.
	 </P>
	 <P>
	 W wydaniach gdzie zmiany nie dotycz± formatu danych na dysku, mo¿na
	 wykorzystaæ skryptu pg_upgrade, do upgradu bez u¿ycia dump/restore.
	 Dokumentacja do danego wydania zawiera informacjê czy mo¿liwe jest
	 u¿ycie pg_upgrade.
	 </P>
    <HR>

    <H2 align="center">Pytania dotycz±ce u¿ywania</H2>

    <H4><A name="4.1">4.1</A>) Jaka jest ró¿nica pomiêdzy kursorami
	     binarnymi (binary cursors) i zwyk³ymi kursorami (normal
		  cursors)?</H4>

    <P>Zobacz w manualu opis polecenia <SMALL>DECLARE</SMALL>.</P>

    <H4><A name="4.2">4.2</A>) Jak mogê pobraæ za pomoc±
	 <SMALL>SELECT</SMALL> jedynie kilka pierwszych wyników
	 zapytania?</H4>
	 
    <P>Zobacz w manualu opis polecenia <SMALL>FETCH</SMALL> lub u¿yj
    polecenia <SMALL>SELECT</SMALL> ... <SMALL>LIMIT</SMALL>....</P>

    <P>Nawet je¶li chesz pobraæ kilka pierwszych rzêdów z wyniku
	 zapytania, ca³e zapytanie musi zostaæ wykonane. Byc mo¿e powiniene¶
	 skorzystaæ z polecenia <SMALL>ORDER BY.</SMALL>
	 Je¶li istnieje indeks który odpowiada polom okre¶lonym przez
	 <SMALL>ORDER BY</SMALL>, PostgreSQL mo¿e wykorzystaæ jedynie kilka
	 pierwszych rzêdów, byæ mo¿e bêdzie konieczno¶æ wykonania zapytania do
	 momentu a¿ zostan± znalezione po¿±dane wyniki.</P>
	 <P>
	 Aby otrzymaæ losowy rz±d, u¿yj:</P>
	 <PRE>
    SELECT col
    FROM tab
    ORDER BY random()
    LIMIT 1;
	 </PRE>

    <H4><A name="4.3">4.3</A>) Jak mogê uzyskaæ listê wszystkich tabel
	 czy  innych rzeczy pod <I>psql</I>?</H4>
	 
    <P>Mo¿esz sprawdziæ zawarto¶æ ¼róde³ <I>psql</I>, a konkretnie plik
    <I>pgsql/src/bin/psql/describe.c</I>. Zawiera on polecenia
    <SMALL>SQL</SMALL> które generuja wyniki komend z backslashem.
    Mo¿esz tak¿e uruchomiæ <I>psql</I> z opcj±
    <I>-E</I> wtedy po wykonaniu polecenia z backslashem wy¶wietlane
	 bêdzie zapytanie, które w rzeczywisto¶ci jest wykonywane.</P>

    <H4><A name="4.4">4.4</A>) Jak usun±æ kolumnê z tabeli lub zmieniæ
	 jej typ?</H4>

    <P>DROP COLUMNT zosta³o dodane w wersji 7.3 przy poleceniu ALTER
	 TABLE DROP COLUMN. We wcze¶ñiejszych wersjach mo¿esz zrobiæ tak:
	 </P>
<PRE>
	 BEGIN;
	 LOCAL TABLE old_table;
    SELECT ...  -- wybierz wszystkie kolumny poza t± jedn± której chcesz siê pozbyæ
    INTO TABLE new_table
    FROM old_table;
    DROP TABLE old_table;
    ALTER TABLE new_table RENAME TO old_table;
</PRE>
	<P>
	Aby zmieniæ typ danych kolumny mo¿esz zrobiæ tak:
	</P>
	<PRE>
   BEGIN;
   ALTER TABLE tab ADD COLUMN new_col new_data_type;
   UPDATE tab SET new_col = CAST(old_col AS new_data_type);
   ALTER TABLE tab DROP COLUMN old_col;
   COMMIT;
	</PRE>

    <H4><A name="4.5">4.5</A>) Jaki jest maksymalny rozmiar dla rzêdu,
	      tabeli i bazy danych?</H4>
	 
    <P>Oto wszystkie ograniczenia:</P>
<PRE>
    Maksymalny rozmiar dla bazdy danych?     nieograniczony ( istniej±
	 bazy danych o wielko¶ci 32 TB databases )
    Maksymalny rozmiar dla tabeli?           32 TB
    Maksymalny rozmiar dla rzêdu?            1.6 TB
    Maksymalny rozmiar pola?                 1 GB
    Maksymalna liczba rzêdów w tabeli?       nieograniczona
    Maksymalna liczba kolumn w tabeli?       250-1600 w zale¿ono¶ci od typów kolumn
    Makasymalna liczba indeksów na tabeli?   nieograniczona
</PRE>

	Oczywi¶cie "nieograniczony" nie jest prawd± tak do koñca, istniej±
	ograniczenia wynikaj±ce z dostêpnego miejsca na dysku, pamiêci/swapa.
	Kiedy wielko¶ci te bêd± bardzo du¿e mo¿e odbiæ siê to na wydajno¶ci.

    <P>Maksymalny rozmiar tabeli, czyli 32 TB nie wymaga od systemu
	 operacyjnego wsparcia dla du¿ych plików. Du¿e tabele s± przechowywane
	 jako pliki o rozmiarze 1 GB, wiêc ograniczenia co do wielko¶ci plików
	 narzucone przez system plików nie s± istotne.</P>

    <P>Masymalny rozmiar tabeli i maksymalna liczba kolumn mo¿e byæ
	 zwiêkszona je¶li zwiêkszymy domy¶lny rozmiar bloku (block size) do
	 32k.</P>

    <H4><A name="4.6">4.6</A>) Jak du¿o miejsca w bazie danych jest
	      konieczne aby przechowywaæ dane ze zwyczajnego pliku
			tekstowego?</H4>

    <P>Baza danych PostgreSQL mo¿e potrzebowaæ do piêciu razy wiêcej
	 miejsca na przechowywanie danych z plików tekstowych ni¿ ich
	 objêto¶æ.</P>

    <P>Jako przyk³ad mo¿emy rozwa¿yæ plik sk³adaj±cy siê z 100,000 linii
	 zbudowanych z liczby ca³kowitej oraz opisu tekstowego w ka¿dej.
	 Za³ó¿my, ¿e ¶rednio ka¿dy ³añcuch tekstu w linii zajmuje 20
	 bajtów. Ca³y plik powinien zajmowaæ ok. 2.8 MB. Rozmiar pliku bazy danych w
	 PostgreSQL zawieraj±cego te dane mozna oszacowaæ na oko³o 6.4MB:</P>

<PRE>
    36 bajtów: nag³ówek ka¿dego rzêdu w przybli¿eniu)
    24 bajty:  jedno pole int i jedno pole typu text
   + 4 bajty:  wka¼nik na stronie do krotki
   --------------------------------------------------
    64 bajty w jednym rzêdzie

	Strona danych w PostgreSQL zajmuje 8192 bajtów (8 KB), wiêc:

   8192 bajtów na stronê
   ---------------------   =  128 rzêdów na jedn± strone w bazie (zaokr±glone w dó³)
     64 bajtów na rz±d

   100000 rzêdów danych
   -----------------------  =  782 stron w bazie danych (zaokr±glone w górê)
      128 rzêdów na stronê

782 stron w bazie * 8192 bajtów na stronê  =  6,406,144 bajtów (6.4 MB)
</PRE>

    <P>Indeksy nie powoduj± du¿ego narzutu na zajmowane miejsce, 
	 ale zawieraj± pewne dane,
	 wiêc w pewnych przypadkach moga byæ ca³kiem du¿e.</P>
	 <P> NULLe s± przechowywane jako mapy bitowe, wiêc u¿ywaj± bardzo ma³o
	 miejsca.
	 </P>

    <H4><A name="4.7">4.7</A>) Jak mogê sprawdziæ jakie tabele, klucze,
	      bazy danych i u¿ytkownicy s± utworzeni?</H4>
	 
    <P><I>psql</I> ma ca³kiem du¿± ilo¶æ poleceñ z backslashem aby
	 wydobyæ takie informacje. Wprowad¼ \? aby zobaczyæ ich spis. Istniej±
	 tak¿e tablice systemowe rozpoczynaj±ce siê od <i>pg_</i>, zawieraj±ce
	 interesuj±ce Ciebie informacje. Wykonanie <i>psql -l</i> poka¿e spis
	 wszystkich baz danych.</P>

    <P>Obejrzyj tak¿e plik <I>pgsql/src/tutorial/syscat.source</I>.
	 Zawiera on wiele z zapytañ typu <SMALL>SELECT</SMALL>, które s±
	 potrzebne aby wydobyæ informacje z tablic systemowych.</P>

    <H4><A name="4.8">4.8</A>) Moje zapytania s± wolne lub nie u¿ywaj±
	      kluczy. Dlaczego?</H4>
			
	Indeksy nie s± u¿ywane automatycznie przez k±¿de z zapytañ. Ideksy s±
	u¿ywane jedynie gdy tabela jest odpowiedniego rozmiaru, wiêkszego ni¿
	wymagany minimalny, a zapytanie wybiera jedynie ma³y procent
	zawarto¶ci tabeli. Wynika to z tego, ¿e losowy dostep do dysku
	powodowany przez ideksowane poszukiwanie jest czasami wolniejsze ni¿
	poszukiwanie sekwencyjne bez u¿ycia kluczy.
	
    <P>¯eby zdecydowaæ czy indeks powinien byc u¿ywany, PostgreSQL musi
	 mieæ statystyki dotycz±ce danej tabeli. S± one gromadzone przez
	 u¿ycie polecenia <SMALL>VACUUM ANALYZE</SMALL>, lub poprostu
	 <SMALL>ANALYZE</SMALL>. u¿ywaj±c statystyk, optymalizator wie ile
	 rzêdów jest w tabeli i mo¿e lepiej okre¶liæ czy indeksy powinny byæ
	 u¿yte. Statystyki mog± byæ tak¿e pomocne w okre¶leniu najlepszej
	 kolejno¶ci wykonania z³±czenia (join) i jego sposobu. Gromadzenie
	 statystyk powinno siê odbywaæ w okre¶lonych interwa³ach czasu
	 poniewa¿ dane w tabelach zmieniaj± siê.</P>

    <P>Indeksy nie s± zazwyczaj u¿ywane przez <SMALL>ORDER BY</SMALL> lub
	 przy wykonywaniu z³±czeñ (join). Sekwencyjne przeszukiwanie po którym
	 nastêpuje sortowanie jest zazwyczaj szybsze niê wyszukiwanie za
	 pomoc± indeksu na du¿ej tabeli.</P>
	 <P>Jakkolwiek <SMALL>LIMIT</SMALL> w po³±czeniu z <SMALL>ORDER BY</SMALL>
	czêsto bêdzie wykorzystywa³ indeksy poniewa¿ jedynie ma³a czê¶æ z
	tabeli jest zwracana. W rzeczywisto¶ci, chocia¿ MAX() i MIN() nie
	u¿ywaj± indeksów, mo¿liwe jest aby zwróciæ te warto¶ci u¿ywaj±c
	indeksów poprzez u¿ycie ORDER BY i LIMIT.
	</P>
	<PRE>
    SELECT col
    FROM tab
    ORDER BY col [ DESC ]
    LIMIT 1;					 
	</PRE>
	<P>
	Je¶li uwa¿asz, ¿e optimizer myli siê wybieraj±c sequential scan, u¿yj
	SET enable_seqscan TO 'off' i uruchom testy aby sprawdziæ czy wtym
	wypadku zapytanie bêdzie szybciej wykonywane.</P>

    <P>Kiedy u¿ywa siê operatorów dopasuj±cych takich jak
	 <SMALL>LIKE</SMALL> lub <I>~</I>, indeksy bêd± u¿ywane jedynie w
	 pewnych wypadkach:</P>
	 <UL>
	 <LI>Pocz±tek wyszukiwania jest oparty na pocz±tku ³añcucha tekstu.
	 <UL>
	 	<LI>wzorce <SMALL>LIKE</SMALL> nie mog± siê zaczynaæ <I>%</I></LI>
		<LI>dopasowania operatorem <I>~</I> (dopasowania regularne)
		musz± siê zaczynaæ znakiem specjalnym <I>^</I>.</LI>
	 </UL></LI>
	 <LI>Pocz±tek wyszukiwania nie mo¿e siê zaczynaæ od klas znaków, np.
	 [a-e].</LI>
	 <LI>Case-insensitive searches such as ILIKE and ~* do not utilise
	 indexes. Instead, use functional indexes, which are described in
	 section 4.12.</LI>
	 <LI>Standardowe locale C musi byæ uzyte przy wykonywaniu initdb</LI>
	 </UL>
    <H4><A name="4.9">4.9</A>) Jak mogê sprawdziæ w jakis sposób "query
	 optimizer" wykonuje moje zapytanie?</H4>

    <P>Zobacz manual dla polecenia <SMALL>EXPLAIN</SMALL>.</P>

    <H4><A name="4.10">4.10</A>) Co to jest "R-tree index"?</H4>

    <P>Indeks R-tree jest u¿ywany do indeksowania danych przestrzennych.
	 Indeks hasuuj±cy nie nadaje siê do wyszukiwania odleg³o¶ci.
    Natomiast indeks typu B-tree mo¿e wyszukiwaæ odleglo¶ci jedynie w
	 jednowymiarowych przestrzeniach. R-tree indeks radzi sobie z
	 przestrzeniami wielo-wymiarowymi. Dla przyk³adu, je¶li zostanie
	 za³o¿ony indeks typu R-tree na polu typu <I>point</I>, system mo¿e
	 bardziej wydajnie odpowiadaæ na zapytania typu
    "select all points within a bounding rectangle."</P>

    <P>¬ród³owym dokumentem opisuj±cym oryginalnie projektowanie R-tree
	 indeksów jest:</P>

    <P>Guttman, A. "R-trees: A Dynamic Index Structure for Spatial
    Searching." Proceedings of the 1984 ACM SIGMOD Int'l Conf on Mgmt
    of Data, 45-57.</P>

    <P>Ten dokument mo¿esz znale¼æ tak¿e w pracy Stonebraker'a "Readings in
    Database Systems".</P>

    <P>Wbudowane indeksy R-trees radz± sobie w wielobokami i boxes.
	 Teoretycznie, indeksy R-tree mog± byæ rozszerzone o mo¿liwo¶ci
	 indeksowania w wiêcej wymiarowych przestrzeniach. W praktyce,
	 rozbudowa indeksów R-tree wymaga trochê pracy, a w tej chwili nie
	 dysponujemy jak±kolwiek dokumentacj± jak to zrobiæ.</P>

    <H4><A name="4.11">4.11</A>) Co to jest "Genetic Query
	 Optimizer"?</H4>

    <P>Modu³ <SMALL>GEQO</SMALL> ma za zadanie przyspieszenie
	 optymalizacji zapytañ ³±cz±c wiele tabel za pomoc± algorytmów
	 genetycznych (Genetic Algorithm (GA)). Pozwala na u¿ywanie du¿ych
	 zapytañ ³±cz±cych tabele (join queries) bez wykorzystywania
	 zasobo¿ernego wyszukiwania.</P>

    <H4><A name="4.12">4.12</A>) Jak mogê u¿ywaæ wyra¿eñ regularnych w
	      zapytaniach i zapytañ case-insensitive w wyra¿eniach
			regularnych?
			     Jak korzystaæ z indeksów dla zapytañ case-insensitive?</H4>

    <P>Operator <I>~</I> moze byæ wykorzystywany do wyszukiwania za
	 pomoc± wyra¿eñ regularnych, a 
    <I>~*</I> do wyszukiwania case-insensitive z wyra¿eniami
	 regularnymi. 
    Wariant case-insensitive dla <SMALL>LIKE</SMALL> zosta³ nazwany
    <SMALL>ILIKE</SMALL>.</P>

    <P>Porównania case-insensitive s± zazwyczaj wykonywane w nastêpuj±cy
	 sposób:</P>
<PRE>
    SELECT *
    FROM tab
    WHERE lower(col) = 'abc'
   
</PRE>
	W tym wypadku standardowe indeksy nie bêd± u¿ywane. Mo¿esz utworzyæ
	indeks funkcyjny, poprzez:
<PRE>
    CREATE INDEX tabindex on tab (lower(col));
   
</PRE>

    <H4><A name="4.13">4.13</A>) Jak sprawdziæ w zapytaniu czy pole ma
	      warto¶æ <SMALL>NULL</SMALL>?</H4>

    <P>Mo¿esz to sprawdziæ, testuj±c warto¶æ kolumny warunkiem 
	 <SMALL>IS NULL</SMALL> albo <SMALL>IS NOT NULL</SMALL>.</P>

    <H4><A name="4.14">4.14</A>) Jaka jest ró¿nica pomiêdzy ró¿nymi
	 typami tekstowymi (character types)?</H4>
<PRE>
Type            Nazwa wewnêtrzna   Uwagi
--------------------------------------------------
VARCHAR(n)      varchar            rozmiar okre¶la maksymaln± d³ugo¶æ, nie ma tutaj wype³niania
CHAR(n)         bpchar             wype³niane pustymi znakami do podanej d³ugo¶ci
TEXT            text               bez limitu na d³ugo¶æ ³añcucha
BYTEA           bytea              zmiennej d³ugo¶ci tablica bajtów (null-byte safe)
"char"          char            	  1 znak
</PRE>

    <P>Je¶li bêdziesz przegl±daæ katalogi systemowe lub komunikaty o
	 b³êdach czêsto spotkasz siê z podanymi powy¿ej nazwami
	 wewnêtrznymi.</P>

    <P>Pierwsze cztery typy powy¿ej to tzw typy "varlena" (np. pierwsze
	 cztery bajty na dysku to d³ugo¶æ, po których jest data). Dlatego
	 faktyczna d³ugo¶c takiego ³añcucha jest trochê wiêksza ni¿
	 zadeklarowany rozmiar. Te typy tak¿e podlegaj± kompresji lub mog± byæ
	 przechowywane out-of-line jako <SMALL>TOAST</SMALL>, wiêc faktyczne
	 zu¿ycie miejsca na dysku mo¿e byæ mniejsze ni¿ oczekiwane.</P>

	<P> <SMALL>VARCHAR(n)</SMALL> jest
	 najodpowiedniejszy do przechowywania ³añcuchów o ró¿nej d³ugo¶ci
	 ale okre¶la on maksymaln± jego d³ugo¶æ. 
	 
	 <SMALL>TEXT</SMALL> jest najlepszy dla ³añcuchów o dowolnej d³ugo¶ci,
	 nie przekraczaj±cej 1GB.</P>

	<P>
	<SMALL>CHAR(n)</SMALL> jast najlepszym typem do przechowywania
	 ³añcuchów o tej samej d³ugo¶ci. CHAR(n) wype³nia dane do ¿adanej
	 d³ugo¶ci, podczas gdy VARCHAR(n) przechowuje jedynie dane
	 dostarczone.
	
	<SMALL>BYTEA</SMALL> s³u¿y do przechowywania danych binarnych,
	 w szczególno¶ci dla danych zawieraj±cych <SMALL>NULL</SMALL> bajty.
	 Wszystkie typy opisane tutaj maja podobne charakterystyki je¶li
	 chodzi o wydajno¶æ.</P>

    <H4><A name="4.15.1">4.15.1</A>) Jak mogê utworzyæ pole które samo
	      zwiêksza swoj± warto¶æ?</H4>

    <P>PostgreSQL ma zaimplementowany typ <SMALL>SERIAL</SMALL>.
	 Automatycznie tworzy sekwencjê i indeks na tej kolumnie. Dla
	 przykladu:</P>
<PRE>
    CREATE TABLE person ( 
        id   SERIAL, 
        name TEXT 
    );
</PRE>
    zostanie automatycznie przt³umaczone na:
<PRE>
    CREATE SEQUENCE person_id_seq;
    CREATE TABLE person ( 
        id   INT4 NOT NULL DEFAULT nextval('person_id_seq'),
        name TEXT 
    );
    CREATE UNIQUE INDEX person_id_key ON person ( id );
</PRE>
    Wiêcej informacji o sekwencjach znajdziesz w manualu o
	 <I>create_sequence</I>. Mo¿esz tak¿e u¿yæ  pola <I>OID</I> jako
	 unikalnej warto¶ci dla ka¿dego rzêdu danych. Je¶li bêdziesz
	 potrzebowa³ z backupowaæ dane robi±c dump bazy i odtworzyæ j±, musisz
	 u¿yc <I>pg_dump</I> z opcj± <I>-o</I> lub polecenia <SMALL>COPY
	     WITH OIDS</SMALL> aby zachowaæ <SMALL>OIDy</SMALL>.
	 
    <H4><A name="4.15.2">4.15.2</A>) Jak pobraæ warto¶æ pola typu
	     <SMALL>SERIAL</SMALL> po wykonaniu insert'u?</H4>

    <P>Jednym z podej¶æ jest pobranie kolejnej warto¶ci typu 
	 <SMALL>SERIAL</SMALL> z sekwencji za pomoc± funkcji <I>nextval()</I>
    <I>zanim</I> zostanie wstawiona, a pó¼niej nale¿y jej u¿yæ. U¿ywaj±c
	 przyk³adu z tabeli z punktu <A href="#4.15.1">4.15.1</A>, mo¿e to
	 wygl±daæ w Perlu na przyk³ad w ten sposób:</P>

<PRE>
    new_id = output of "SELECT nextval('person_id_seq')"
    INSERT INTO person (id, name) VALUES (new_id, 'Blaise Pascal');
</PRE>
	Bêdziesz mia³ wtedy t± warto¶æ przechowan± w zmiennej 
    <CODE>new_id</CODE> do u¿ytku w innych zapytaniach (np. jako klucz
	 obcy do tabeli <CODE>person</CODE>). Warto zwróciæ uwagê, ¿e nazwa
	 automatycznie utworzonej sekwencji
    <SMALL>SEQUENCE</SMALL> bêdzie nastêpuj±ca:
    &lt;<I>tabela</I>&gt;_&lt;<I>kolumnatypuserial</I>&gt;_<I>seq</I>,
	 gdzie 
    <I>tabela</I> i <I>kolumnatypuserial</I> s± nazwami Twojej tabeli i
	 Twojej kolumny typu <SMALL>SERIAL</SMALL>. 

    <P>Inne rozwi±zanie to u¿ycie funkcji <I>currval</I>() na pola typu
    <SMALL>SERIAL</SMALL> po dodaniu nowej warto¶ci do rzêdu zawieraj±cego
	 kolumnê typu <SMALL>SERIAL</SMALL> z wstawion± domy¶lnie warto¶ci±,
	 np.</P>
<PRE>
    INSERT INTO person (name) VALUES ('Blaise Pascal');
    new_id = output of "SELECT currval('person_id_seq')";
</PRE>
	Ostatecznie mo¿esz u¿yæ <A href="#4.16"><SMALL>OID</SMALL></A>
	zwracanej po wykonaniu <SMALL>INSERT</SMALL>, chocia¿ to jest najmniej
	przeno¶ne rozwi±zanie.
   W Perlu, wykorzystuj±c bibliotekê DBI z modu³em Edmunda Mergla
	DBD::Pg, oid jest dostêpny poprzez <I>$sth-&gt;{pg_oid_status}</I> po
	wykonaniu <I>$sth-&gt;execute()</I>. 

    <H4><A name="4.15.3">4.15.3</A>) Czy u¿ycie <I>currval()</I> i
	     <I>nextval()</I> nie doprowadzi do race condition z innymi
		      u¿ytkownikami?</H4>

    <P>Nie. currval() zwraca bie¿±c± warto¶æ przypisan± przez Twój
	 backend, a nie przez wszystkich u¿ytkowników.</P>

    <H4><A name="4.15.4">4.15.4</A>) Dlaczego numery sekwencji nie s±
	      ponownie u¿ywane przy przerwaniu transakcji?
	    Sk±d siê bior± luki w numerowaniu kolumny tabeli
				     sekwancjami/SERIALem?</H4>

    <P>Aby poprawiæ zbie¿no¶æ (concurrency), warto¶ci sekwencji s±
	 podawane dzia³aj±cym transakcjom kiedy tego potrzebuj± i nie s±
	 blokowane dopóki transakcja siê nie zakoñczy. To spowoduje przerwy w
	 numerowaniu z przerwanych transakcji.</P>

    <H4><A name="4.16">4.16</A>) Co to jest <SMALL>OID</SMALL>? Co to
	 jest <SMALL>TID</SMALL>?</H4>

    <P><SMALL>OID</SMALL> s± PostgreSQL'owym rozwi±zaniem problemu
	 unikalnych numerów rzêdów. Ka¿dy rz±d tworzony przez PostgreSQL
	 otrzymuje unikalny <SMALL>OID</SMALL>. Wszystkie <SMALL>OID</SMALL>y
	 generowane podczas procesu uruchamianego przez skrypt
    <I>initdb</I> maj± mniejsz± warto¶æ ni¿ 16384 (na podstawie pliku
    <I>backend/access/transam.h</I>). Wszystkie 
    <SMALL>OID</SMALL>y tworzone przez u¿ytkownika sa równe lub wiêksze
	 podanej wcze¶niej warto¶ci. Domy¶lnie
    wszystkie <SMALL>OID</SMALL>y s± unikalne nie tylko w pojedyñczej
	 tabeli czy bazie danych ale w ca³ej instalacji PostgreSQL.</P>

    <P>PostgreSQL u¿ywa <SMALL>OIDów</SMALL> w swoim wewnêtrznym systemie
	 tabel, aby mo¿na by³o je ³±czyæ.
    Te <SMALL>OIDy</SMALL> mog± byc u¿ywane aby identyfikowac rzêdy w
	 tabelach i wykorzystywaæ je w z³±czeniach tych tabel. Zaleca siê aby¶
	 u¿ywa³ typu <SMALL>OID</SMALL> aby przechowywaæ warto¶ci
    <SMALL>OID</SMALL>. Mo¿esz utworzyæ indeks na polu 
    <SMALL>OID</SMALL> aby dostêp do niego by³ szybszy.</P>

    <P><SMALL>OID</SMALL> s± przypisane do wszystkich rzêdów z jednego
	 g³ównego miejsca i u¿ywane sa przez wszystkie bazy danych. Je¶li
	 chcia³by¶ zmieniæ <SMALL>OID</SMALL> na co¶ innego, lub je¶li
	 chcia³by¶ zrobiæ kopiê tabeli, z orginalnymi <SMALL>OIDami</SMALL>
	 nie ma ¿adnego przeciwwskazania aby¶ to zrobi³:</P>
	 
<PRE>
        CREATE TABLE new_table(old_oid oid, mycol int);
        SELECT old_oid, mycol INTO new FROM old;
        COPY new TO '/tmp/pgtable';
        DELETE FROM new;
        COPY new WITH OIDS FROM '/tmp/pgtable';
<!--
    CREATE TABLE new_table (mycol int);
    INSERT INTO new_table (oid, mycol) SELECT oid, mycol FROM old_table;
-->
</PRE>

    <P><SMALL>OIDy</SMALL> s± przechowywane jako cztero-bajtowe liczby
	 ca³kowite i skoñcz± siê po osi±gniêciu czterech miliardów. Nikt jak
	 dot±d nie zg³osi³ aby co¶ takiego siê stalo, ale mamy zamiar pozbyæ
	 siê tego ograniczenia zanim kto¶ to zg³osi.</P>

    <P><SMALL>TID</SMALL> s± u¿ywane aby zidentyfikowaæ konkretne rzêdy z
	 blokami i warto¶ci± ofsetów. <SMALL>TIDy</SMALL> zmieniaj± siê wraz
	 ze zmianami rzêdów. Sa u¿ywane przez indeksy, aby wskazywaæ do
	 fizycznych rzêdów.</P>

    <H4><A name="4.17">4.17</A>) Jakie jest znaczenie niektórych terminów
	 w PostgreSQL?</H4>

    <P>W czê¶ci kodu ¼ród³owego i starszej dokumentacji u¿ywamy terminów,
	 które maj± bardziej ogólne znaczenie. Oto niektóre z nich:</P>

    <UL>
      <LI>table, relation, class</LI>

      <LI>row, record, tuple</LI>

      <LI>column, field, attribute</LI>

      <LI>retrieve, select</LI>

      <LI>replace, update</LI>

      <LI>append, insert</LI>

      <LI><SMALL>OID</SMALL>, serial value</LI>

      <LI>portal, cursor</LI>

      <LI>range variable, table name, table alias</LI>
    </UL>

    <P>Listê terminów zwi±zanych z bazami danych mo¿esz znale¼æ pod tym
	 adresem:<A
	 href="http://hea-www.harvard.edu/MST/simul/software/docs/pkgs/pgsql/glossary/glossary.html">http://hea-www.harvard.edu/MST/simul/software/docs/pkgs/pgsql/glossary/glossary.html</A>.</P>

    <H4><A name="4.18">4.18</A>) Sk±d bierze siê ten b³±d <I>"ERROR:
	 Memory exhausted in AllocSetAlloc()"</I>?</H4>

    <P>
	 Prawdopodobnie wyczerpa³a Ci siê pamiêæ wirtualna (virtual memory) 
	 w systemie lub Twój kernel ma zbyt nisko
	 ustawione limity dla pewnych zasobów. Spróbuj wykonaæ nastêpuj±ce
	 polecenia zanim uruchomisz <I>postmaster'a</I>:</P>
<PRE>
    ulimit -d 262144
    limit datasize 256m
</PRE>
	W zale¿no¶ci od shell'a jakiego u¿ywasz jedno z tych poleceñ mo¿e nie
	zadzia³aæ, ale to ustawienie pozwoli ustawiæ segment danych dla
	procesu znacznie wiêkszy i byæ mo¿e pozwoli wykonaæ zapytanie.
	To polecenie zadzia³a dla bie¿±cego procesu oraz wszytkich podprocesów
	utworzonych po wykonaniu polecenia. Je¶li ten problem wystêpuje z
	klientem <SMALL>SQL</SMALL>, poniewa¿ backend zwraca zbyt du¿o danych,
	spróbuj wykonaæ to polecenie przed uruchomieniem klienta.

    <H4><A name="4.19">4.19</A>) Jak sprawdziæ jakiej wersji PostgreSQL
	     u¿ywam?</H4>

    <P>W <I>psql</I>, wpisz <CODE>select version();</CODE></P>

    <H4><A name="4.20">4.20</A>) Dlaczego operacje, które wykonujê na
	      du¿ych obiektach "large-object" zwracaj± komunikat:
			    <I>"invalid large obj descriptor"</I>?</H4>

    <P>Musisz u¿yæ <CODE>BEGIN WORK</CODE> i <CODE>COMMIT</CODE>
    przed i po u¿yciu uchwytu do du¿ego obiektu, tzn. musisz nimi otoczyæ
    funkcje <CODE>lo_open</CODE> ... <CODE>lo_close.</CODE></P>

    <P>Obecnie PostgreSQL u¿ywj±c "rule" zamyka uchwyt do du¿ego obiektu
	 przy ka¿dym wywo³aniu "commit". Wiêc pierwsze próba zrobienia
	 czegokolwiek z uchwytem spowoduje wypisanie: <I>invalid large obj 
	 descriptor</I>. Kod, który do tej pory dzia³a³ (przynajmniej
	 wiêkszo¶æ razy) bêdzie teraz generowa³ informacjê o b³êdzie je¶li nie
	 bêdziesz korzysta³ z transakcji.</P>

    <P>Je¶li u¿ywasz interfejsu klienta jak <SMALL>ODBC</SMALL>  byæ mo¿e
	 bêdziesz musia³ ustawiæ <CODE>auto-commit off.</CODE></P>

    <H4><A name="4.21">4.21</A>) Jak stworzyæ kolumnê której domy¶ln±
	      warto¶ci± bêdzie bie¿±cy czas?</H4>

    <P>U¿yj <I>CURRENT_TIMESTAMP</I>:</P>
<PRE>
<CODE>CREATE TABLE test (x int, modtime timestamp DEFAULT CURRENT_TIMESTAMP );
</CODE>
</PRE>

    <H4><A name="4.22">4.22</A>) Dlaczego zapytania u¿ywaj±ce
	     <CODE><SMALL>IN</SMALL></CODE> sa takie wolne?</H4>

    <P>W wersjach wcze¶niejszych ni¿ 7.4 ³±czymy podzapytania w outer queries 
	 poprzez sekwencyjne przeszukiwanie wyników podzapytania dla ka¿dego rzêdu 
	 z outer query. Je¶li podzapytanie zwraca jedynie kilka rzêdów a
	 zewnêtrzne zapytanie zwraca ich wiele, IN jest najszybsze.
	 Aby przyspieszyæ inne zapytania mo¿na zast±piæ <CODE>IN</CODE> przez 
    <CODE>EXISTS</CODE>:</P>
<PRE>
<CODE>SELECT *
    FROM tab
    WHERE col IN (SELECT subcol FROM subtab)
</CODE>
</PRE>
    na: 
<PRE>
<CODE>SELECT *
    FROM tab
    WHERE EXISTS (SELECT subcol FROM subtab WHERE subcol = col)
</CODE>
</PRE>
	<P>
	Aby to rozwi±zanie by³o szybkie, subcol powinna byæ kolumn±
	indeksowan±.
	</P>
	<P>
	W wersji 7.4 i pó¼niejszych, IN w rzeczywisto¶ci u¿ywa tej samej
	wyrafinowanej techniki ³±czenia jak normalne zapytania i jest
	preferowane nad u¿ywaniem EXISTS.
	</P>
    <H4><A name="4.23">4.23</A>) Jak wykonaæ "outer join"?</H4>

    <P>PostgreSQL ma zaimplementowane outer join
	 wykorzystuj±c standardow± sk³adniê SQL. Poni¿ej dwa przyk³ady:</P>
	 
<PRE>
    SELECT *
    FROM t1 LEFT OUTER JOIN t2 ON (t1.col = t2.col);
</PRE>
    or 
<PRE>
    SELECT *
    FROM t1 LEFT OUTER JOIN t2 USING (col);
</PRE>

    <P>Te dwa identyczne zapytania ³±cz± kolumnê t1.col z kolumn± t2.col,
	 ale tak¿e zwróc± niepo³±czone rzêdy w t1 (te, które nie pasuj± w t2).
    <SMALL>RIGHT</SMALL> join doda³by niepo³±czone rzêdy z tabeli t2.
    <SMALL>FULL</SMALL> join zwróci³by rzêdy plus dodatkowo wszystkie
	 rzêdy z tabel t1 i t2. S³owo <SMALL>OUTER</SMALL> jest opcjonalne i
	 jest dodawane domy¶lnie przy
    <SMALL>LEFT</SMALL>, <SMALL>RIGHT</SMALL>, i <SMALL>FULL</SMALL>
	 join'ach. Zwyk³e join'y s± nazywane <SMALL>INNER</SMALL> joins.</P>

    <P>W poprzednich wersjach "outer joins" mog± byæ zasymulowane poprzez
	 u¿ycie slowa kluczowego
    <SMALL>UNION</SMALL> i <SMALL>NOT IN</SMALL>. Dla przyk³adu, ³±cz±c
	 tabele <I>tab1</I> i <I>tab2</I>, nastêpuj±ce zapytanie wykonuje
	 <I>outer</I> join:<BR>
    <BR>
    </P>
<PRE>
    SELECT tab1.col1, tab2.col2
    FROM tab1, tab2
    WHERE tab1.col1 = tab2.col1
    UNION ALL
    SELECT tab1.col1, NULL
    FROM tab1
    WHERE tab1.col1 NOT IN (SELECT tab2.col1 FROM tab2)
    ORDER BY col1
</PRE>

    <H4><A name="4.24">4.24</A>) Jak wykonywaæ zapytanie u¿ywaj±ce kilku
	      baz danych jednocze¶nie?</H4>

    <P>Nie ma takiej mo¿liwo¶ci aby w zapytaniu odpytawaæ inn± baze danych
	 poza bie¿±c±. Poniewa¿ PostgreSQL ³aduje specyficzne dla bazy danych
	 katalogi systemowe, nie jest do koñca jasne jak zapytanie pomiêdzy
	 ró¿nymi bazami danych powinno siê zachowywaæ.</P>
	 
    <P><I>contrib/dblink</I> pozwala na wykonywanie zapytañ poprzez ró¿ne
	 bazy danych wywo³uj±c odpowiednie funkcje. Oczywi¶cie klient mo¿e ³±czyæ 
	 siê z ró¿nymi bazami danych i ³±czyæ informacjê w ten sposób uzyskan±
	 po stronie klienta.</P>

    <H4><A name="4.25">4.25</A>) Jak zwróciæ w funkcji wiele rzêdów lub
	      kolumn?</H4>

     <P>Mo¿esz w ³atwy sposób zwracaæ wiele rzêdów lub kolumn u¿ywaj±c
	  funkcji z: <A href="http://techdocs.postgresql.org/guides/SetReturningFunctions">http://techdocs.postgresql.org/guides/SetReturningFunctions</A>.</P>
     
	<H4><A name="4.26">4.26</A>) Dlaczego nie mogê w sposób pewny
	     tworzyæ/usuwaæ tabel tymczasowych w funkcjach PL/PgSQL?</H4>
	<P>
	PL/PgSQL przechowuje w cache zawarto¶æ funkcji, niepo¿±danym efektem tego
	jest to, ¿e gdy taka funkcja korzysta z tabel tymczasowych, które s±
	pó¼niej kasowane i odtwarzane, a funkcja wywo³ywana jest ponownie,jej
	wywo³anie nie powiedzie siê poniewa¿ cachowana funkcja wci±¿ bêdzie
	wskazywaæ na stara tablicê tymczasow±. Rozwi±zaniem tego problemu jest
	u¿ywanie EXECUTE aby korzystaæ z tabel tymczasowych w PL/PgSQL. To
	spowoduje, ¿e zapytanie bêdzie parsowane przy ka¿dym wywo³aniu
	funkcji.
	</P>
	
	<H4><A name="4.27">4.27</A>) Jakie s± mo¿liwo¶ci replikacji w PostgreSQL?</H4>
	<P>
	Jest kilka opcji aby stosowaæ replikacjê typu master/slave. Ten typ
	pozwala jedynie masterowi na dokonywanie zmian w bazie danych, a
	slave mo¿e jedynie te zmiany odczytywaæ. Na stronie 
	<A
	href="http://gborg.PostgreSQL.org/genpage?replication_research">http://gborg.PostgreSQL.org/genpage?replication_research</A>
	znajduje siê ich lista. Replikacja typu multi-master jest w trakcie
	prac, opis projektu znajduje siê pod adresem: <A
	href="http://gborg.PostgreSQL.org/project/pgreplication/projdisplay.php">
http://gborg.PostgreSQL.org/project/pgreplication/projdisplay.php</A>.
	</P>

	<H4><A name="4.28">4.28</A>) Jakie mo¿liwo¶ci szyfrowania oferuje
	PostgreSQL?</H4>
	<UL>
	<LI>contrib/pgcrypto zawiera wiele funkcji za pomoc±, których mo¿emy u¿ywaæ
	kryptografii w zapytaniach SQL.</LI>
	<LI>Aby szyfrowaæ transmisjê od klienta do serwera, ten musi mieæ
	ustawion± opcjê ssl na true w pliku postgresql.conf, odpowiedni
	wpis host lub hostssl musi wystêpowaæ w pliku pg_hba.conf, oraz
	sslmode nie mo¿e byæ wy³±czone w kliencie. (Warto zwróciæ uwagê, ¿e
	mo¿liwe jest tak¿e u¿ywanie transportów szyfruj±ców przez strony
	trzecie, takie jak stunnel lub ssh, poza natywnym wsparciem dla SSL
	przez PostgreSQL).</LI>
	<LI>Has³a u¿ytkowników bazy danych s± automatycznie szyfrowane od
	wersji 7.3. W poprzednich wersjach, nale¿y t± funkcjonalno¶æ poprzez
	w³±czenie opcji PASSWORD_ENCRYPTION w postgresql.conf. </LI>
	<LI>Serwer mo¿e dzia³aæ u¿ywaj±c szyfrowanego systemu plików.</LI>
	</UL>

    <H2 align="center">Rozwijanie PostgreSQL</H2>

    <H4><A name="5.1">5.1</A>) Napisa³em w³asn± funkcjê. Kiedy u¿yjê jej
	 w <I>psql</I>, program zrzuca pamiêæ (dump core)?</H4>

    <P>Problem mo¿e byæ spowodowany przez bardzo wiele rzeczy. Spróbuj
	 najpierw przetestowaæ Twoj± funkcjê w samodzielnie dzia³aj±cym programie.
	 </P>

    <H4><A name="5.2">5.2</A>) Jak mogê dodaæ/zg³osiæ nowe typy czy
	 funkcje do PostgreSQL?</H4>

    <P>Wy¶lij Twoje propozycje na listê mailow± <I>pgsql-hackers</I>,
    wtedy prawdopodobnie Twój kod znajdzie siê w katalogu <I>contrib/</I>.</P>

    <H4><A name="5.3">5.3</A>) Jak napisaæ funkcjê C zwracaj±c± krotkê
	      (tuple)?</H4>

	<P>
	W wersjach PostgreSQL od numeru 7.3, funckje zwracaj±ce tabele s± w
	pêlni wspierane w C, PL/PgSQL i SQL. Sprawd¼ w Programmer's Guide aby
	uzyskaæ wiêcej informacji. Przyk³ad funkcji napisanej w C zwracaj±cej
	tabelê zosta³ umieszczony w <I>contrib/tablefunc</I>.
	</P>

    <H4><A name="5.4">5.4</A>)  Zmieni³em plik ¼ród³owy. Dlaczego po
	      rekompilacji nie widaæ zmiany?</H4>

    <P>Pliki <I>Makefiles</I> nie maj± dorzuconych odpowiednich
	 zale¿no¶ci dla plików nag³ówkowych (include files). Wykonaj najpierw
	 <I>make clean</I>, a nastêpnie ponownie <I>make</I>.
    Je¶li u¿ywasz <SMALL>GCC</SMALL> mo¿esz u¿yæ opcji
    <I>--enable-depend</I> przy wykonywaniu <I>configure</I> aby
	 kompilator móg³ okre¶liæ zale¿no¶ci samodzielnie.
	 </P>
  </BODY>
</HTML>